โกหกสีขาว คิดบวกความสุขในมุมเล็กๆ
โกหกสีขาว
ทันทีที่ได้สติผมก็นอนอยู่บนเตียงพยาบาลสีขาวซะแล้ว… “มันคือที่ไหนกันน้อ…โรงพยาบาล ใช่!…แต่โรงพยาบาลอะไรละ”
“ค่อยๆ คะพี่….อย่าเพิ่งพลิกตัวแรงเดี๋ยวแผลฉีก” เสียงสาวพยาบาลดังขึ้นในมุมที่มองไม่เห็น สักพักเธอก็พาชุดสีขาวสะอาดพร้อมหมวกพยาบาลบนศีรษะที่ผมถูกจัดทรงเรียบๆ เดินอ้อมหัวเตียงมาหยุดด้านข้าง “เดี๋ยวหนูปรับหัวเตียงให้”
เมื่อหัวเตียงยกสูงจนผมอยู่ระดับกึ่งนอน…. “นี่คือโรงพยาบาลอะไรที่ไหนครับ”
“โรงพยาบาลปิยะเวช บางนา 2 คะ…คุณแม่พี่โทรมา 10 กว่ารอบ หนูเลยรับสายแต่ไม่ได้บอกนะคะว่าพี่ประสบอุบัติเหตุ หนูบอกท่านว่า…หนูเป็นเลขา พี่ติดธุระนิดหน่อยนะคะ…รู้สึกผิดจังเลยคะที่โกหกท่านไปแบบนั้น”
“ดีแล้วแหละครับ เขาเรียกว่าโกหกสีขาว”
“โกหกสีขาว…อื้อๆ…ผิดไหมคะ”
“ผิดไหม…อื้ออออ ไม่รู้ซิ!”
—–# กริ้งๆ…..กริ้งๆ#—- “นั้นไงคะต้องเป็นท่านอีกแน่ๆ พี่จะรับสายหรือเปล่าคะ”
“ครับ ช่วยหยิบโทรศัพท์ให้พี่ที…ขอบคุณครับ—–#กริ้งๆ#— ฮัลโหล…หวัดดีครับแม่……..ครับ……ครับ…..Timmy ติดธุระนิดหน่อยเลยให้เลขารับแทน…..สบายดีครับ….อยู่ที่ทำงาน….ไม่ต้องห่วงครับ…..ครับๆ…..อาทิตย์หน้า…อื่อออ…ไม่น่าทัน คงต้องเป็นอาทิตย์ถัดไปโน้นแหละ Timmy จะซื้อไปให้…..ครับๆ…..รักแม่ครับ—–(หลังกดวางสาย)—–เห็นไหมเนี้ยพี่ยังโกหกท่านเลย”
“โกหกสีขาว….แต่หนูก็ยังรู้สึกผิดอยู่นั่นแหละคะ”
“มันน่าจะดูที่เจตนาเป็นหลักนะ…หากเจตนาดีเพื่อให้คนฟังสบายใจหรือมีผลทางด้านบวก เกิดคุณมากกว่าโทษ ส่วนตัวพี่ก็คิดว่าไม่น่าผิด อย่างเมื่อครู่เจตนาพี่ไม่อยากให้ท่านเป็นห่วง อยากให้ท่านสบายใจและท่านก็สบายใจจริงๆ หรือหากเมื่อครู่พี่บอกความจริง ผลของมันมีแนวโน้มไปด้านลบ เผลอๆ แม่พี่อาจจะช็อกจนหมดสติอันนี้จะถือว่าถูกต้องก็ใช่…จะผิดที่บอกความจริงก็ไม่เชิง หากเทียบผลของมันทั้ง 2 ด้าน การที่เราโกหกหรือเรียกว่าโกหกสีขาวนั้น…น่าจะสมควรโกหกมากกว่าพูดความจริง”
“เฮ้ย!….หนูสบายใจละ งั้นพี่พักผ่อนมากๆ นะคะ อีก 3-4 วันน่าจะออกจากโรงพยาบาลได้”
“ครับ…ขอบคุณครับ”
โกหกสีขาวหมายถึงอะไร….ผิดไหมที่โกหก…ใครใคร่รู้
มา!…เดี๋ยวผมจะเรียบเรียงในแบบของ Timmy บวกๆ ให้ได้อ่านกัน
โกหกสีขาว (white lies) หมายถึงการพูดโกหก ไม่พูดความจริงหรือพูดความจริงแค่บางส่วนด้วยเจตนาดีเพื่อถนอมรักษาน้ำใจผู้ฟัง หรือเพื่อปกปิดสิ่งที่จะก่อให้เกิดผลเสียหายตามมา มุ่งหวังที่จะให้การโกหกนั้นนำมาซึ่งผลลัพธ์ที่เป็นคุณประโยชน์มากกว่าจะพูดความจริงแล้วเกิดโทษ โกหกสีขาวถือเป็นศิลปะการพูดของผู้พูดที่ยึดกุมความจริงทั้งหมดไว้
และการโกหกระหว่างผู้ใหญ่กับเด็ก หรือพ่อแม่กับลูกๆ เช่นลูกอยากไปสนามเด็กเล่นหรืออยากไปสวนน้ำ แต่พ่อแม่ไม่ว่างเลยโกหกว่า
“วันนี้สนามเด็กเล่น-สวนน้ำปิด” หรือ “อย่าเดินไปทางนั้น-ทางโน้นมีผีหรือมีเสือดักรออยู่” เป็นต้น แบบนี้ถือเป็นการโกหกสีขาวได้หรือไม่ เออเนอะผมก็ไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญซะด้วย เอาเป็นว่าหากมีเจตนาดี ส่งผลออกมาเป็นคุณประโยชน์มากกว่าโทษก็ยังถือว่าเป็นการโกหกสีขาวได้เช่นกัน แต่เวลาพูดกับเด็ก-โกหกเด็กอย่าสักแต่ว่าพูดๆ โกหกๆ นะครับ เพราะเด็กเขาจะจำง่าย ได้รับปากอะไรต้องทำตามที่พูดเปะๆ หากพ่อแม่ไม่ทำตามแล้วละก็นิสัยของเด็กเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่เขาก็จะเป็นคนชอบโกหกไปโดยปริยาย จะไปโทษเด็กภายหลังไม่ได้นะครับ
หรืออย่างกรณีครอบครัวครอบครัวหนึ่ง แม่เป็นคนเคร่งครัดในระเบียบวินัยมากถึงขั้นมากกว่าคนปกติ จนเป็นเหตุให้ลูกสาว 2 คนอึดอัดกับกฎระเบียบที่ว่า ปกติแม่จะเป็นคนไปรับไปส่งและลูกๆ จะต้องตรงเวลาเปะ ถ้าช้านิด-ช้าหน่อยคุณแม่ก็บ่นและทำโทษตามระเบียบ ลูกๆ อยากมีเวลาเล่นกับเพื่อนแม่ก็บอกว่าไม่ได้…
จนอยู่มาวันหนึ่งแม่ส่งพวกเธอไปเรียนพิเศษซึ่งเวลาเรียนคือ 13.00 น. – 16.00 น. ทุกครั้งคุณแม่ก็จะไปรับไปส่งพวกเธอตรงเวลาเปะๆ มีอยู่วันหนึ่งกำหนดการสอนลดลงเหลือแค่ 2 ชั่วโมงคือเวลา 13.00 น.-15.00 น.โดยที่ครูไม่ได้แจ้งผู้ปกครอง พวกเธอ 2 คนอยากมีเวลาเล่นกันเพื่อนๆ เลยไม่ได้บอกคุณแม่ การกระทำลักษณะนี้ถือว่าเป็นการโกหกได้หรือไม่ ส่วนตัวการไม่ได้พูดหรือไม่ได้บอกทั้งๆ ที่ตัวเองรับรู้ หากมีเจตนาเป็นอย่างอื่นก็ถือว่าโกหกได้เช่นกัน แต่จะเป็นการโกหกสีขาวเพื่อให้คุณแม่สบายใจได้หรือไม่ อันนี้มันคนละเรื่อง การไม่ได้พูดแต่มีเจตนาอย่างอื่นอันนี้ก็ถือได้ว่าโกหกไปแล้ว
หรืออย่าง กิตติรัตน์ ณ ระนอง สมัยรัฐบาลนายกยิ่งลักษณ์ ชินวัตรได้ออกมาสารภาพว่า
“ยอมรับว่าเป้าการส่งออกในปีนี้ไม่ถึง 15% อย่างที่ผมคาดการณ์ก่อนหน้านี้แน่นอน แต่ก็ไม่ใช่เรื่องที่น่าแปลกใจแต่อย่างใด เพราะผมพูดในฐานะหัวหน้าทีมเศรษฐกิจและรัฐมนตรีคลัง จึงได้รับอนุญาตให้พูดไม่จริงในบางเรื่องได้ ซึ่งการตั้งเป้าที่ระดับดังกล่าวก็เพื่อเป็นการสร้างความเชื่อมั่นให้กับนักลงทุนทั้งไทยและต่างประเทศ หากตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมาพูดความจริงไปว่าตัวเลขการส่งออกของไทยเติบโตไม่ถึง 15% ก็จะทำให้ความมั่นใจของนักลงทุนมีปัญหาได้ ดังนั้น ผมในฐานะหัวหน้าทีมเศรษฐกิจและรัฐมนตรีคลังเค้าอนุญาตให้ผมพูดไม่จริงได้บางเรื่อง เหมือนภาษาอังกฤษที่เขาเรียกว่า White lie ที่แปลว่า โกหกสีขาวนั้นแหละครับ”
ถามว่า : กรณีนี้นายกิตติรัตน์ ณ ระนอง ผิดหรือเปล่า ต้องดูที่เจตนาเป็นหลักหากเจตนาสื่อไปทางด้านบวกก็ไม่ถือว่าผิด แต่หากเจตนาเพื่อหวัง-ดิสเครดิตคนบางกลุ่มหรือใครบางคนอันนี้ต้องถือว่าผิดเต็มประตู
ความจริงเป็นสิ่งที่ไม่ตายก็จริงอยู่ แต่ในบางสถานการณ์คนที่พูดความจริงอาจจะตายได้ง่ายๆ เพราะฉะนั้น การพูดความจริงไม่หมด พูดแค่ครึ่งเดียว หรือการโกหกเพื่อให้เกิดผลด้านบวก จะผิดหรือถูก ต้องดูที่เจตนาของคนพูดเป็นหลักขอยกมาอีกสักตัวอย่างนะครับ
สมมุติว่า…คุณพ่อเมื่อรู้ข่าวคุณแม่อายุ 60 ปีป่วยหนักต้องเข้าห้องผ่าตัดโดยด่วน เกิดช็อกถึงขั้นเสียชีวิตกะทันหัน คุณแม่ที่หมอเพิ่งเข็นรถเข้าห้องผ่าตัดไม่รู้ข่าว พอออกจากห้อง ลูกๆ ทุกคนตกลงกันว่าจะไม่พูดถึงเรื่องนี้ หากคุณแม่ถามถึงคุณพ่อก็ให้บอกว่า “ท่านสบายดี” แต่จะสบายในรูปแบบไหนค่อยไปขยายความต่อภายหลัง จุดประสงค์เพื่อให้คุณแม่พักฟื้นแข็งแรงซะก่อน ประเด็นนี้ เมื่อลูกๆ มีเจตนาไปในทางบวกก็ไม่ถือว่าผิด กลับกันหากบอกความจริงกับคุณแม่ในขณะเพิ่งฟื้นจากการผ่าตัด คุณแม่อาจจะช็อกถึงกับเสียชีวิตไปเลย หากเราชั่งน้ำหนักว่าควรโกหกหรือบอกความจริงบางส่วน การพูดความจริงอาจจะผิดมากกว่า ถึงแม้ผู้พูดไม่มีเจตนาก็ตาม
ครับ คิดบวกความสุขในมุมเล็กตอนนี้ กำลังจะบอกว่า ทุกสิ่งอย่างมี 2 ด้านเสมอ แม้กระทั้งคำโกหกก็ตาม โกหกเป็นสิ่งที่ไม่ควรทำ แต่ในบางครั้งการโกหกก็จำเป็นเพื่อผลลัพธ์ที่ดีกว่า
แล้วการโกหกเพื่อให้ตัวเองรอดละประมาณว่า ตัวเองไปขโมยมะม่วงมา 1 ตะกล้า ขณะเดินกลับบ้านเจ้าของสวนเดินผ่านมาเจอเข้าพอดีจึงถามว่า
“ขโมยมะม่วงมาจากสวนป้าหรือเปล่า”
เจ้าตัวเลยโกหก ว่าเป็นมะม่วงจากสวนตัวเอง กรณีนี้ถึงจะส่งผลด้านบวกต่อตนเองที่ไม่โดนทำโทษก็จริง แต่หากเจตนาเพื่อให้ตนเองพ้นผิด กรณีนี้จึงถือว่าเป็นการโกหกซึ่งๆ หน้า ผิดเต็มประตูครับ
โกหกเป็นสิ่งที่ไม่ควรกระทำ แต่ในบางสถานการณ์การโกหกก็มีความจำเป็น จะโกหกสีขาว สีเทา สีดำ ก็อยู่ที่เจตนาบวกผลลัพธ์ที่จะตามมาเป็นหลัก โกหกใครๆ ก็โกหกได้แต่ไม่ควรโกหกจนติดเป็นนิสัย แต่ถ้าจำเป็นก็ควรเลือกพูดความจริงเฉพาะในมุมที่คิดว่าจำเป็น ถ้าจับได้ ความจริงที่เราพูดเพียงครึ่งเดียวจะส่งผลให้เรารอดพ้นข้อครหาได้….
โกหกสีขาวไม่ใช่ข้อแก้ตัว ถ้าใช้พร่ำเพื่อการโกหกสีขาวก็อาจจะส่งผลต่อความน่าเชื่อถือก็เป็นไปได้ หากไม่จำเป็นจงพูดความจริงในส่วนที่สามารถพูดได้จะดีกว่า ขอบคุณครับ
